Misja
Kasa im. Józefa Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki jest najstarszą, działającą w Polsce organizacją pozarządową powstałą w Warszawie w 1881 r. Jej głównym celem statutowym jest wspieranie nauki w Polsce poprzez udzielanie stypendiów naukowych, dofinansowanie wydawnictw naukowych oraz konferencji i szkoleń, organizowanie zjazdów naukowych, a także wydawanie rocznika „Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój” (więcej na ten temat tutaj).
Pałac Staszica w Warszawie
Misją Kasy Mianowskiego jest wspieranie nauki ze środków społecznych i uzupełnianie w ten sposób wciąż niedostatecznych funduszy przeznaczonych na naukę przez instytucję rządowe.
Z racji tradycji Kasy Mianowskiego, sięgającej czasów zaboru rosyjskiego, działania Kasy w ostatnich dwudziestu latach ukierunkowane były przede wszystkim w stronę wschodnich sąsiadów Polski – Białorusi, Ukrainy i Rosji, a także pozostałych krajów byłego ZSRR.
Wśród projektów realizowanych obecnie przez Kasę Mianowskiego najważniejszy jest program stypendialny dla obcokrajowców w polskich ośrodkach naukowych (stypendia od 1 miesiąca do 1 roku). Program ten jest finansowany przede wszystkim ze środków Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, przy czym od roku 2002 ma status programu wspólnego. Jego realizację rozpoczęto w końcu roku 1993 ze wsparcia zarówno FNP jak i Fundacji Batorego (tzw. Polish Studies). Program przeznaczony był wówczas wyłącznie dla naukowców z obszaru byłego ZSRR. Z czasem zakres programu został rozszerzony na wszystkie kraje świata.
Mapa Europy(Wikipiedia)
Warto podkreślić, że jest to jeden z nielicznych programów realizowany w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, który na tak wielką skalę i od wielu lat daje obcokrajowcom możliwość prowadzenia studiów i badań naukowych w naszym kraju. Program, zwany nieoficjalnie „polskim Fulbrightem”, skierowany jest przede wszystkim do wiodących ośrodków naukowych na Wschodzie. Największymi beneficjentami programu są przede wszystkim uczeni z Ukrainy. Ponad 50% grantów Kasy im. Mianowskiego otrzymali naukowcy z tego kraju (827 stypendiów z 1537). W dalszej kolejności występują uczeni z Białorusi (290 stypendiów). Liczną grono stypendystów reprezentowało pochodzenie rosyjskie – 13% wszystkich uczestników programu przyjechało z Rosji.
Ogółem spośród ponad 1500 stypendiów (szczegółowe informacje o programie tutaj) udzielonych w latach 1994–2010 ok. 36% otrzymały osoby mające stopień magistra lub równoważny, pozostałe 64% – doktorzy, docenci lub profesorowie. Statystyka wieku osób otrzymujących stypendia przedstawiała się następująco: do 30 lat – 28%, 31–40 lat – 33%, 41–50 lat – 24%, powyżej 50 lat – 14%. Jak widać, ponad 60% stypendystów były to osoby poniżej czterdziestego pierwszego roku życia. Kobiety stanowiły ok. 45% stypendystów.
Kasa im. Mianowskiego poszukuje w tej chwili strategicznego partnera w ramach realizacji programu stypendialnego. Ze względu na dominującą ilość stypendystów pochodzących z państw Partnerstwa Wschodniego, Kasa postanowiła ograniczyć i ukierunkować swój program właśnie do tych krajów. Atrakcyjność medialna tego obszaru wraz z przejęciem przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej sprawia, że program stypendialny dla naukowców z Europy Wschodniej i Kaukazu może uzyskać szczególne znaczenie edukacyjne i społeczno-polityczne.