IDEA
Konferencja Komisji Historyków Polski i Rosji w roku 2018 poświęcona jest szczególnej dacie jaką był rok 1918 dla Polski i dla Rosji. Dla Polaków był to moment odzyskania niepodległego, odrodzonego państwa po ponad 120 latach niewoli. Dla Rosjan i innych narodów imperium rosyjskiego był to pierwszy rok władzy bolszewików i początek przekształceń ustrojowych z których narodzi się niebawem ZSRR, przyszła światowa potęga i jeden z głównych nowych organizmów politycznych, które decydować będą o kształcie Europy i świata II połowy XX stulecia.
Celem konferencji jest ukazanie kontekstu roku 1918.: w zakresie sytuacji politycznej, militarnej, społecznej, ekonomicznej i gospodarczej, ale także wyznaniowej, kulturalnej, naukowej, obyczajowej, edukacyjnej i życia codziennego. Przedstawienie przemian zachodzących wówczas w Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej, zwłaszcza w relacjach polsko-rosyjskich (polsko-sowieckich) i rosyjsko-polskich (sowiecko-polskich).
Ważne miejsce zajmą zagadnienia pamięci indywidualnej i zbiorowej owych wydarzeń z punktu widzenia przedstawicieli ówczesnych tworzących się elit po obu stronach, ale także kształtowanie się pewnych interpretacji funkcjonujących po dziś dzień, a wynikających w znacznej mierze z przekształceń głównych – tworzonych wówczas – narracji. Narracji, które są wciąż obecne i zajmują ważne miejsce w tzw. pamięci zbiorowej obecnych społeczeństw – Polski i Rosji. Uwzględnione będzie też stanowisko epigonów i ludzi, którzy w wyniku rozwoju wydarzeń znaleźli się na marginesie ówczesnego życia społecznego i politycznego w obu krajach i na emigracji.
Podstawowe będzie więc pytanie jaki obraz roku 1918. utrwalony został w pamięci Polaków i Rosjan (Rosjan i Polaków)? Czy wyobrażenia ukształtowane przez wydarzenia polityczne, wojnę i rewolucję oraz zachodzące w przyspieszonym tempie przemiany społeczne, ale także przez późniejszą politykę historyczną oraz oficjalną państwową propagandę, pozostawiły trwały ślad na obecnych wyobrażeniach roku 1918 w świadomości Rosjan i Polaków (Polaków i Rosjan)?
Konferencja obejmie zagadnienia makro i mikro historii, a także kwestie historii pewnych idei istotnych w procesach tzw. długiego trwania (longue durée), według Ferdynanda Braudela, a więc źródeł przemian cywilizacyjnych, które nie tylko trwale zmieniły nasze wyobrażenia o przeszłości, ale także nasze widzenie rzeczywistości. Istotniejsze w tym kontekście jest nie tyle odtworzenie i zrelacjonowanie wydarzeń jakie miały miejsce w roku 1918, co raczej – a nawet przede wszystkim – rekonstrukcja (lub dekonstrukcja) mitów funkcjonujących w ludzkiej pamięci i świadomości. Mitów które swój początek miały właśnie w roku 1918. Chodzi tu nie tylko o wyobrażenia polityczne, ale także o pewne wizje dotyczące roli jednostki i zbiorowości w historii, sposób postrzegania otaczającego nas świata, a także nasze wyobrażenia odnoszące się do krajów w których żyjemy (Polski i Rosji), ich ,,bagażu” kulturowego i społecznego, wysokiej kultury i kultury ,,potocznej” – popularnej, masowej.
Współorganizatorzy:
Polska Akademia Nauk, Komitet Nauk Historycznych PAN, Komitet Historii Nauki
i Techniki PAN
Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego,
Instytut Historii Nauki im. L. & A. Birkenmajerów PAN i
Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN,
Towarzystwo Naukowe Warszawskie
Kasa im. J. Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki